‘Hulde voor de Poolse werknemers’

BARNEVELD – Vier prikkelende stellingen kregen donderdagavond tijdens het Schaffelaarpodium in de Barneveldse bibliotheek de kaken goed van elkaar. Onderwerp was de komst van Poolse werknemers naar Nederland en dus ook naar Barneveld. De Polen kwamen er tijdens het debat goed vanaf. Aan een ‘klaagsite’ over hen bestaat in Barneveld weinig behoefte. Eerder klaagden enkele deelnemers aan de discussie over het ‘pamperen’ van de Nederlandse werknemer.

Door Bram Wisse

Met een op eigen ervaringen gebaseerd relaas zette Ubbo Hempenius, algemeen directeur van het Barneveldse transportbedrijf H&S en tevens voorzitter van de Barneveldse Industriële Kring, al direct de toon. H&S heeft onder meer vestigingen in Polen en heeft veel Polen in dienst. Hempenius zei geïnteresseerd te zijn in Poolse werknemers vanwege de gunstige loonkosten en hun goede arbeidsmoraal. In Nederland en in de regio is volgens hem behoefte aan Poolse medewerkers, ook vanwege krapte op de arbeidsmarkt.

Later zou een discussie ontbranden over de vraag of die krapte inderdaad bestond. Heeft Nederland zelf niet genoeg werklozen die snakken naar een baan? Op de stelling dat de Polen een zegen zijn voor de Nederlandse economie kwam daardoor wel tegengas, maar in beperkte mate. Eén van de aanwezigen zei dat de Polen weg konden blijven en dat Nederland zijn problemen zelf wel kon oplossen. Maar zo werkt het volgens Hempenius niet in een Europa waarin Nederland alleen maar een kleine provincie is geworden met een open economie en waarin ,,het water zijn laagste punt zoekt’’, zoals Hempenius het verwoordde.

Er werd gisteravond weinig geklaagd over de Poolse gastarbeiders. Polen in dienst nemen heeft duidelijk voordelen, ze zijn goedkoper en productiever. Nederlandse werkgevers willen Polen omdat je daar weer gemakkelijker vanaf kunt en vanwege hun soepele houding. Polen zijn als werknemer zeer tevreden, ze tonen hun dankbaarheid en ze melden zich niet zo vlug ziek als Nederlandse werknemers, die regelmatig geen stap teveel zetten, zo luidden de argumenten.

De tweede stelling van de avond, dat de Polen ,,onze baantjes inpikken’’, werd van verschillende kanten dan ook genuanceerd. De mentaliteit van de Polen is anders dan die van Nederlandse werknemers. Er is in Nederland een cultuur gegroeid waarbij de werknemers lange tijd ‘gepamperd’ werden, klonk het vanuit de zaal. Eén van de aanwezigen, net als Hempenius een werkgever, zei: ,,Nederlanders denken alleen maar aan rechten.’’

In de rij achter hem deed een ander er nog een schepje bovenop door te stellen dat in Nederland een arbeidsmoraal is ontstaan, waarmee het gevoel voor de werkelijkheid een beetje is kwijtgeraakt.

Er waren ook enkele Polen uitgenodigd, twee vrouwen van de stichting Polanders en een andere Poolse namens het PLON, het Pools Overlegplatform in Nederland, dat nauw betrokken is bij de ,,de nieuwe Poolse migratie’’. De laatstgenoemde, Irena de Ruig-Zukowska, woont al twintig jaar in Nederland en ze vertelde dat het haar verbaast dat Nederlandse werknemers zo vlug overspannen naar huis gaan. Ewa Szalwinski van Polander doet de suggestie dat de WW in Nederland misschien korter zou moeten duren.

,,Ik vind dat hier een wel heel negatief beeld van de Nederlandse werknemer wordt neergezet’’, protesteerde Lex Makkinje, die namens de vakbond FNV aan het debat deelnam. Volgens hem kijken de Poolse gastarbeiders wel uit om te klagen, omdat ze anders zonder pardon naar huis worden gestuurd. Ook stelt hij dat als de Polen niet zo goedkoop waren menige Nederlandse ondernemer hen niet meer zou hoeven.

Maar Hempenius bestrijdt dat. ,,Je zoekt als werkgever de mensen uit met de meeste inzet. Dan heb je te maken met Nederlandse werknemers met een nogal ruime comfortzone, die door bedrijfsartsen zeer coulant behandeld worden, en Polen die er een positievere moraal op na houden.’’

Stelling nummer drie sloot daar op aan: ‘Polen zijn een voorbeeld voor de juiste arbeidsmoraal’.

Irena de Ruig van het PLON stelde dat je ook luie Polen hebt, maar dat zijn niet degenen die naar Nederland komen. Wim Burgering, oud-burgemeester en voorzitter van het Schaffelaarpodium, zag wel wat in de stelling. ,,De Polen stimuleren ons om vakmanschap weer als een volwaardige vaardigheid te gaan zien’’, aldus Burgering.

Geëindigd werd met de stelling dat Polen in Nederland de verkeersveiligheid bedreigen. Behalve uitdagend is de stelling generaliserend, vonden de aanwezigen. ,,Je kunt van Kootwijkerbroekers hetzelfde zeggen’’, grapte iemand.

Irena de Ruig probeerde de vele verkeersongelukken met Polen op Nederlandse wegen uit te leggen. ,,Iedereen weet dat Polen graag drinken. Ten tweede is het in Polen gebruikelijk dat mensen langs de weg lopen en de snelheid van de automobilisten is daar lager.’’

Een ander zei dat de Poolse gastarbeiders in Nederland het niet gemakkelijk hebben: uitbuiting en slechte huisvesting. ,,Dan ga je vlugger ergens even wat drinken.’’Ubbo Hempenius aan het woord tijdens het Schaffelaarpodium in de bibliotheek in Barneveld.